‘Wat is leren?’ Dat is de titel van één van de eerste paragrafen van ‘Didaktiek en pedagogiek in het beroepsonderwijs’ van René van Kralingen. Een interessante vraag: hoe kijken docenten en instructeurs in het beroepsonderwijs aan tegen het leren van hun leerlingen? Daar wilde ik meer van weten!
Het beroepsonderwijs is namelijk een doelgroep waar wij veel leermethodes voor ontwikkelen. We hebben daardoor een goed beeld van hoe mbo-leerlingen leren, maar wie zijn eigenlijk de mensen waarvan zij les krijgen? Wat betekenen zij voor het leerproces van hun leerlingen? Ik dook daarom in de wereld van de instructeurs in het beroepsonderwijs.
Vanaf het begin is duidelijk dat het boek gericht is op mensen zonder didactische achtergrond. In het voorwoord staat kort de self-determination theory (Deci & Ryan, 1985) uitgelegd. De drie pijlers die belangrijk voor ontwikkeling en motivatie bij studenten (competenties, relaties en autonomie) worden toegelicht en gekoppeld aan hoofdstukken in het boek. Hier worden praktische voorbeelden aan gekoppeld waardoor je direct ziet hoe de theorie in de praktijk werkt.
Deze lijn zet zich door in de hoofdstukken zelf. Er wordt altijd vanuit de praktijk gestart en naar onderwijskundige theorie toegewerkt. Met citaten van verschillende instructeurs laat Van Kralingen zien hoe bijvoorbeeld verschillende begeleidingsstijlen de leerlingen en de lespraktijk kunnen beïnvloeden. In de paragrafen daarna worden verschillende aspecten uit deze casussen benadrukt; ze gaan onder andere in op het corrigeren van studenten en geven van feedback. In deze paragrafen komt steeds meer onderwijskundige theorie aan bod. Zo werk je vanuit de lespraktijk naar de theorie toe, waardoor praktische relevantie altijd voorop blijft staan.
Het is duidelijk dat het boek is geschreven door ervaringsdeskundigen. Het taalgebruik is vlot en het boek leest gemakkelijk weg. Er worden alledaagse termen in gebruikt die herkenbaar zijn voor het onderwijs van nu. Het boek belicht alle kanten van het instructeurschap: van begeleiding van studenten in de klas tot persoonlijke ontwikkeling van de instructeur, en van samenwerking met collega’s tot het geven van instructie aan een volle klas. Aan alles is gedacht. Zelfs verschillende onderwijskundige concepten die op een school of in een sectie belangrijk kunnen zijn, worden uitgelicht. Dat maakt het boek erg geschikt voor zij-instromers die weinig tot geen onderwijs- of onderwijskundige kennis hebben. Dit blijkt ook uit de verschillende kleine opdrachten en zelftestjes die in het boek zitten. Die zijn allemaal gericht op bewustwording, ontwikkeling van kennis en zelfreflectie van de lezer.
Op het eerste gezicht lijkt Didactiek en pedagogiek in het beroepsonderwijs niet direct relevant voor mijn werk als onderwijskundige. Ik ben immers geen instructeur in het beroepsonderwijs. Of kan ik er toch wat mee? Eigenlijk kun je de lesmethodes die ik ontwikkel ook zien als een soort instructeur. De leerlingen hebben onze methode tenslotte net zo hard nodig om het vak te leren als hun instructeur. Ik kan als onderwijskundige belangrijke lessen leren over hoe zowel de student als de instructeur onze lesmethodes gebruikt. Dit boek is daarom een goed handvat voor iedereen die te maken heeft met het beroepsonderwijs.
